Mede als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne en het steeds grotere belang van het nastreven van de Klimaatakkoorden van Parijs, hebben vele landen initiatieven opgesteld om energieconsumptie te verminderen. Een zo’n initiatief in Nederland is Zet de knop om, een overheidscampagne met als doel energieverbruik in gebouwen te verminderen door de temperatuur met enkele graden te verlagen. Een nobel doel op zich, maar in deze campagne is één belangrijk aspect vergeten: het effect van de temperatuurverlaging op het comfort van de gebouwgebruikers.
Om inzicht te krijgen wat het effect is van de temperatuurverlaging (als initiatief om energie te besparen) op het ervaren comfort van gebouwgebruikers, heeft onze nieuwste binnenmilieuspecialist Beatriz haar afstudeeronderzoek aan de Universiteit van Coimbra (Portugal) uitgevoerd naar dit onderwerp. Aanleiding van het onderzoek was de overheidscampagne, maar de inzichten die het onderzoek geboden heeft zullen nog lang relevant zijn: energiebesparing in gebouwen en stijgende buitentemperaturen zijn onderwerpen waar organisaties en gebouwbeheerders nog lang mee zullen worstelen.
Kan je ons iets meer vertellen over hoe je het onderzoek uitgevoerd hebt?
Ik heb drie kantoorgebouwen onderzocht in Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Twee van deze zijn wolkenkrabbers, de derde had slechts een aantal verdiepingen. Alle drie de gebouwen hadden net hun eerste winter met de Zet de knop om campagne achter de rug. Ik mijn onderzoek bij alle gebouwen uitgevoerd van maart tot mei, dus qua timing zaten we erg goed. Daarvoor afgaand heb ik veel deskresearch gedaan over de effecten van temperatuurverlaging op het comfort van gebouwgebruikers in het algemeen. Het onderzoek zelf betrof interviews met de gebouwgebruikers van de drie gebouwen, zo’n 30-50 per gebouw.
Wat zijn de belangrijkste resultaten die naar voeren zijn gekomen?
Hoe simpel het ook klinkt: de belangrijkste bevinding is dat je niet zomaar de knop kan omzetten. Doe je dat wel, dan zijn ontevreden en onproductieve medewerkers het logische gevolg. Echter, dit was wel precies wat de onderzochte gebouwen gedaan hadden: zij hadden zonder pardon de temperatuur verlaagd. Het was beter geweest als ze meer moeten kijk naar het gebouw, de isolatie, radiatoren, ventilatie, etc. En daarna natuurlijk ook naar de mensen die in het gebouw verbleven. Wat vonden die ervan? Uit mijn onderzoek bleek dat er een groot verschil zat in de comfortbeleving van bijvoorbeeld mannen en vrouwen, waarbij vrouwen sneller ontevreden waren bij een lagere temperatuur. Dit komt overeen met de literatuur. Hetzelfde geldt voor mensen op leeftijd.
Heb je nog verdere tips?
In ieder geval inzetten op communicatie. Medewerkers houden er simpelweg niet van als er iemand hoog in het bestuur in eens gaat besluiten dat zonder overleg de temperatuur ineens wordt verlaagd. Ze voelen zich dan ongehoord en daarmee wordt het probleem eigenlijk nog groter. Mensen zijn dan ook niet meer bereid om mee te werken of te denken en je kan dan op nog meer weerstand rekenen. Mensen willen juist gehoord en betrokken worden. Wat een organisatie veel beter kan doen, is onderzoeken hoe veel comfort medewerkers willen inleveren om energie te besparen. Want over het algemeen zijn mensen daar echt toe bereid, bleek ook uit mijn onderzoek. Maar niet als het halsoverkop en zonder overleg gebeurd. Dit onderzoek kan zo klein zijn als een korte inventarisatie of zo groot als een vragenlijstonderzoek.
Wat denk je dat wij als bba organisaties kunnen bieden?
Om de knop echt op de juiste manier om te zetten, moet de juiste balans gevonden worden tussen gebouw en gebruiker. Het gebouw, omdat elk gebouw uniek is in locatie, ligging, isolatie en klimaatsystemen. De gebruiker omdat niet iedereen even comfortabel is met dezelfde temperatuur. Het is niet makkelijk om hier een geschikte balans in te vinden, maar ik denk dat bba zich met haar jarenlange ervaring in de relatie tussen het gebouw en diens installaties en de invloed daarvan op de gebouwgebruikers, bij elk project een bijdrage kan leveren.